Φυσιολογικά εξελισσόμενη εγκυμοσύνη
Πρώτη επίσκεψη
Κατά τη διάρκεια της πρώτης επισκεψης γίνεται η λήψη του ατομικού, αλλά και οικογενειακού ιστορικού της εγκύου. Έπειτα, ακολουθεί η καταγραφή του σωματικού βάρους της καθώς και η μέτρηση της αρτηριακής της πίεσης, προλαμβάνοντας έτσι δύο σοβαρές παθήσεις όπως είναι ο διαβήτης κύησης και η υπερτασική νόσος κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Συμπληρωματικές εργαστηριακές ή και απεικονιστικές εξετάσεις μπορεί να κριθούν απαραίτητες για την επιβεβαίωση ή αποκλειση κάποιας πάθησης. Μετά το πέρας των πρώτων εβδομάδων είναι εφικτή και η πραγματοποίηση του πρώτου υπερηχογραφήματος όπου μαζί με τον έλεγχο της β-HCG είμαστε σε θέση να επιβεβαιώσουμε με μεγαλύτερη σιγουριά την εγκυμοσύνη, να ελέγξουμε για πιθανή εξωμήτριο κύηση, αλλά και να υπολογίσουμε την ηλικία της κύησης μετρώντας τη διάμετρο του σάκου. Από τις έξι εβδομάδες και μετά είναι εφικτό και το άκουσμα των χτύπων της καρδιάς του εμβρύου. Έπειτα ακολουθούν συμπληρωματικές εξετάσεις αίματος και ούρων.
Καθ’ όλη τη διάρκεια των επισκέψεων, η έγκυος ενημερώνεται πλήρως και της παρέχονται οι κατάλληλες συμβουλές σχετικά με τις διατροφικές της συνήθειες, τη σεξουαλική της ζωή, την προετοιμασία του τοκετού (φυσιολογικός ή καισαρική τομή), το θηλασμό αλλά και τη λοχεία.
Προγεννητικός έλεγχος
Σε ορισμένες περιπτώσεις, συνήθως λόγω προχωρημένης ηλικίας της μητέρας ή λόγω ορισμένων κληρονομικών παθήσεων στο στενό οικογενειακό περιβάλλον, είναι απαραίτητη η διενέργεια των παρακάτω συμπληρωματικών εξετάσεων με σκοπό να επιβεβαιώσουμε ότι το έμβρυο αναπτύσσεται σωστά ή τον εντοπισμό καποιου προβλήματος.
Ορισμένες από τις επεμβατικές εξετάσεις προγεννητικής διάγνωσης είναι οι παρακάτω:
Λήψη χορειακών λαχνών
Η εξέταση αυτή πραγματοποιείται λίγο πριν την ολοκλήρωση του πρώτου τριμήνου της εγκυμοσύνης και πιο κατάλληλα μεταξύ της 8ης-9ης εβδομάδας. Είναι ανώδυνη και εκτελείται με την καθοδήγηση μέσω υπερήχου για τη λήψη των χορειακών λαχνών.
Αμνιοπαρακέντηση
Η αμνιοπαρακέντηση πραγματοποιείται κατά τη 16η εβδομάδα της κυήσεως και είναι ανώδυνη. Η εξέταση αυτή έχει σκοπό την απομόνωση και μελέτη των κυττάρων του εμβρύου για πιθανές ανωμαλίες. Αμνιακό υγρό αναρροφάται από την αμνιακή κοιλότητα με τη χρήση μίας ειδικής βελόνας.
Ενδεικτική απεικόνιση προγεννητικού (επεμβατικού και μη επεμβατικού) ελέγχου
Νέες μέθοδοι
Η παρακέντηση της εξωεμβρυϊκής κοιλότητας που έχει σκοπό να αντικαταστήσει τις υπόλοιπες προγεννητικές εξετάσεις.
Εξέταση και ανάλυση των εμβρυϊκών κυττάρων στο αίμα της μητέρας.
Υπερηχογράφημα
Στο πρώτο υπερηχογράφημα επιβεβαιώνεται η κύηση, υπολογίζεται η ηλικία της κύησης και εντοπίζονται οι χτύποι της καρδιάς του εμβρύου.
Στο δεύτερο υπερηχογράφημα πραγματοποιείται η εξέταση της αυχενικής διαφάνειας στις 12 περίπου εβδομάδες κύησης. Κατά τη διάρκεια της εξέτασης αυτής γίνεται η μέτρηση του παχους του αυχένα του εμβρύου, ενώ σε συνδυασμό με κάποιους ορμονικούς δείκτες (β-hCG, PAPP-A) αλλά και την ηλικία της μητέρας μπορούν να εντοπίσουν πιθανές σοβαρές χρωμοσομικές ανωμαλίες στο έμβρυο (π.χ. σύνδρομο Down).
Ακολουθεί το υπερηχογράφημα β-επιπέδου, το οποίο πραγματοποιείται κατά τη διάρκεια της 20ης και 24ης εβδομάδας της κύησης με σκοπό να ελεγχθεί η σωστή ανάπτυξη του εμβρύου. Γίνεται εκτενής έλεγχος όλων των βασικών οργάνων του εμβρύου, ώστε να παρατηρηθεί ο ομαλός σχηματισμός τους. Στο υπερηχογράφημα αυτό παραιτείται επίσης εάν ο πλακούντας βρίσκεται σε φυσιολογική ή προβληματική θεση, η ποσότητα του αμνιακού υγρού καθώς και άλλα παθολογικά ζητήματα.
Στις 32 εβδομάδες πραγματοποιείται το υπερηχογράφημα ανάπτυξης και Doppler με τη βοήθεια του οποίου διαπιστώνουμε τη φυσιολογική ανάπτυξη του εμβρύου. Στην ίδια εξέταση παρατηρείται η καλή θέση του πλακούντα, η σωστή ροή του αίματος στα κυριότερα αγγεία της μήτρας, του ομφάλιου λώρου και του εμβρύου, με σκοπό την επιβεβαίωση των κατάλληλων επιπέδων οξυγόνου στο έμβρυο.
Τέλος, κατά τη διάρκεια της 36ης εβδομάδας και μετά πραγματοποιείται η υοερηχογραφική εξέταση (βιοφυσικό προφίλ) κατά την οποία ελέγχεται εάν το έμβρυο βρίσκεται σε καλή κατάσταση, εάν οι κινήσεις του είναι ικανοποιητικές, η ποσότητα του αμνιακού υγρού είναι καλή και άλλοι σημαντικοί παράγοντες που καθορίζουν εάν θα υπάρξει πρόκληση πρόωρου τοκετού ή εάν ο τοκετός θα ακολουθήσει την προβλεπόμενη πορεία. Συνδυαστικά με το βιοφυσικό προφίλ μπορεί να γίνει και το καρδιοτοκογράφημα (Non-stress test, NST) κατά την οποία γίνεται καταγραφή των χτύπων της καρδιάς του εμβρύου αλλά και οι συσπάσεις της μήτρας της μητέρας, με σκοπό την εύρυθμη λειτουργία του οξυγόνου στο έμβρυο.
Εκτέλεση φυσιολογικού τοκετού
Η διαδικασία του φυσιολογικού τοκετού ξεκινά με χαμηλής έντασης συστολών της μήτρας, που σταδιακά οδηγούν στη διαστολή του τραχήλου. Η διαδικασία αυτή διαρκεί συνήθως αρκετές ώρες, ενώ κατά το διάστημα αυτό η ένταση και η συχνότητα των συστολών επιτείνεται ανά την ώρα καταλήγοντας στην πλήρη διαστολή του τραχήλου της μήτρας.
Σε κάθε συστολή (σ’ αυτό το στάδιο κάθε 1 με 2 λεπτά) που βιώνει η γυναίκα, πραγματοποιείται ταυτόχρονα και η κάθοδος του μωρού. Σ’ αυτό το στάδιο η γυναίκα παρουσιάζει έντονο αίσθημα εξώθησης του μωρού. Στις πρώτες εξωθήσεις γεννιέται το κεφάλι του μωρού, έπειτα οι ώμοι και τέλος ολόκληρο το νεογνό. Ίσως κριθεί απαραίτητο από τον ιατρό η πραγματοποίηση μίας περινεοτομής, για να διευκολυνθεί η εξώθηση του μωρού. Έπειτα, ο ιατρός ή η μαία θα απολινώσει και θα κόψει τον ομφάλιο του νεογνού και αυτό θα τοποθετηθεί σε έναν ειδικά διαμορφωμένο χώρο.Αμέσως μετά τη γέννηση του μωρού, η μητέρα πραγματοποιεί κάποιες εξωθήσεις ακόμη ώστε να αποβάλλει και τον πλακούντα. Στη συνέχεια, ο ιατρός θα ελέγξει προσεκτικά τη μήτρα για τυχόν βλάβες και ρήξεις που μπορεί να έχουν προκληθεί στο εσωτερικό του κόλπου, της μήτρας αλλά και του περίνεου της μητέρας.
Καισαρική τομή
Πριν την καισαρική τομή η γυναίκα προετοιμάζεται ανάλογα. Της τοποθετείται ορός και καθετήρας στην ουρήθρα και καθαρίζεται η κοιλιά της με αντισηπτικό διάλυμ. Ακολουθεί η διαδικασία της επισκληριδίου αναισθησίας ή της ολικής αναισθησίας, η επιλογή της οποίας εξαρτάται από την κάθε περίπτωση.
Έπειτα, ο ιατρός με μία πρώτη οριζόντια τομή στο κατώτερο μέρος της κοιλιάς και μια δεύτερη στο κάτω μέρος της μήτρας, ανοίγει τον αμνιακό σάκο και βγάζει το μωρό. Το νεογνό παραδίδεται για φροντίδα και κόβεται ο ομφάλιος λώρος. Εν τέλη, αφαιρείται ο πλακούντας και ράβεται η μήτρα και τα κοιλιακά τοιχώματα. Όλη η διαδικασία διαρκεί περίπου 25 λεπτά.
Παθολογικά εξελισσόμενη εγκυμοσύνη
Αυτόματη αποβολή/έκτρωση
Απειλούμενη αποβολή
Συμπτώματα αυτής είναι πόνοι χαμηλά στην κοιλιά και ορισμένες κηλίδες αίματος. Παρ’ ότι είναι ένα αρκετά συχνό φαινόμενο και η εγκυμοσύνη πιθανότητα να εξελιχθεί φυσιολογικά, σε κάθε περίπτωση η σωστή ιατρική καθοδήγηση και αντιμετώπιση είναι απαραίτητη.
Αναπόφευκτη αποβολή
Αυτός ο τύπος αποβολής εμφανίζει έντονους πόνους χαμηλά στην κοιλιά και σε ορισμένες περιπτώσεις υπάρχει πιθανότητα εμφάνισης στοιχείων του κυήματος. Η περίπτωση αυτή χρήζει άμεσης αντιμετώπισης, η οποία περιλαμβάνει διακοπή της εγκυμοσύνης και άμεση απομάκρυνση του κυήματος, ώστε να αποφευχθεί η παραμικρή μόλυνση.
Ατελής αποβολή
Συμβαίνει όταν έχει ήδη πραγματοποιηθεί η αποβολή, έχουν παραμείνει όμως ορισμένα στοιχεία του εμβρύου ή του πλακούντα στο εσωτερικό της μήτρας. Στην περίπτωση αυτή είναι απαραίτητη η άμεση απόξεση των στοιχείων αυτών από το εσωτερικό της μήτρας, αποφεύγοντας οποιαδήποτε πιθανή μόλυνση.
Τελεία αποβολή
Κατά την τελεία αποβολή παρατηρείται πλήρης αποβολή όλων των στοιχείων του εμβρύου. Ως εκ τούτου και έπειτα από παρακολούθηση, η διαδικασία της απόξεσης δεν είναι απαραίτητη.
Παλίνδρομη κύηση
Στην παλίνδρομη κύηση παρατηρείται η καρδιακή ανεπάρκεια του εμβρύου, οδηγώντας σε αναγκαστική απόξεση του εμβρύου από το εσωτερικό της μήτρας, καθώς και ο εξονυχιστικος καθαρισμός αυτής, με σκοπό την αποφυγή σοβαρών μολύνσεων (όπως για παράδειγμα ένα σηπτικό σοκ), απόρροια των οποίων μπορεί να αποτελέσει και ο κίνδυνος της ζωής της μητέρας.
Εξωμήτρια ή Έκτοπη κύηση
Μία από τις πιο σοβαρές και συχνά απειλητικές για τη ζωή τις εγκύου παθήσεις, η ανίχνευση της οποίας είναι πολύ δύσκολη ειδικά σε αρχικό στάδιο, διότι τα συμπτώματά της έχουν κοινό χαρακτήρα με τα συμπτώματα μίας φυσιολογικά εξελισσόμενης εγκυμοσύνης (καθυστέρηση περιόδου, θετικό τεστ εγκυμοσύνης, ασαφείς κοιλιακές ενοχλήσεις). Συνεπώς, η έγκαιρη διάγνωση και αντιμετώπιση μίας έκτοπης κυήσεως είναι εξαιρετικά σημαντική.
